Op 13 oktober 1964 speelt het Nederlands team in Tokio zijn allereerste olympische wedstrijd ooit. De Verenigde Staten zijn de tegenstander. Maar de weg er naartoe verloopt niet bepaald zonder slag of stoot.
Volleybal staat op de Spelen van 1964 voor het eerst op het olympische menu. Nederland is in die jaren nog geen wereldtop, maar als de Europese volleybalbond en de FIVB in het jaar voor de Spelen de deur naar Japan openzet voor een op papier ‘zwakkere broeder’ die West-Europa kan vertegenwoordigen, ruikt Oranje kansen.
Die moeten worden verzilverd in een olympisch kwalificatietoernooi met vier landen, waarin één plek is te verdienen. Maar Frankrijk – host notabene – trekt zich terug, net als Turkije. Besloten wordt in Brussel één duel tussen de twee overgebleven ‘kandidaten’ te laten spelen: Nederland tegen Italië. In die finale trekt Nederland aan het langste eind (3-2).
Loper
So far so good, zou je denken. De FIVB en het IOC leggen de loper uit voor Nederland, maar het NOC steekt daar een stokje voor. Het Nederlands Olympisch Comité betwijfelt of de volleyballers wel ‘Spelenwaardig’ zijn en komt met aanvullende eisen. Nederland moet het West-Europees kampioenschap in Hengelo winnen om de bobo’s te overtuigen.
De verontwaardiging in volleyballand is groot, maar aan het besluit van NOC valt niet te tornen.
In Hengelo treft Oranje Frankrijk als laatste horde naar de West-Europese titel en dus ook het ticket voor Tokio. Voor een paar duizend toeschouwers in de hal en een veelvoud aan televisiekijkers wint Nederland met 3-1. Elk nadeel heeft zijn voordeel. Heel Nederland is plots in de ban van het volleybal en de groeispurt van het ledenaantal van de Nevobo in de jaren erna is indrukwekkend.
Rouw
In Tokio mikt Oranje op een zesde plaats in het rijtje met tien deelnemers, maar de ploeg van bondscoach Henk Blok met Jacob (Jaap) Korsloot, Jurjaan Christiaan (Jurriaan) Koolen, Johannes Gerardus (Joop) Tinkhof, Jan Martinus Oosterbaan, Rob Groenhuyzen, Pieter Swieter, Johan Wilhelm (Hans) Van Wijnen, Jacques De Vink, Dingeman (Dinco) Van Der Stoep, Jacques Ewalds, Johannes (Jan) Van Der Hoek en Franklin Louis (Frank) Constandse eindigt uiteindelijk op een achtste plaats. De openingswedstrijd op 13 oktober tegen de Verenigde Staten wordt met 3-0 verloren. Op 23 oktober, de dag waarop judoka Anton Geesink met goud Japan in rouw dompelt, buigt Nederland in zijn laatste wedstrijd wel het hoofd voor Japan. Nederland wint tijdens het toernooi van Brazilië (3-2) en Korea (3-1).
Geisha
De trip maakt op de volleyballers zelf en hun coach grote indruk. “Dat we met het vliegtuig zo ver gingen was al heel bijzonder”, zegt Henk Blok daar later over. “We speelden tegen sterke Oostbloklanden. En na afloop reisden we nog een aantal weken door Japan en speelden tegen plaatselijke ploegen. Zo zagen we echt wat van het Japanse leven. We zaten te eten op de grond. En hadden allemaal een geisha naast ons, die ons hielp als dat nodig was. We sliepen op matjes. Als we ’s morgens wakker werden, stond er al een geisha voor ons klaar.”